Dünyayı saran corona virüsü salgınında her ülke zorlu bir ekonomik sürece girdi. Türkiye’de alınan ekonomik tedbirlerin yetersizliği tartışılırken, son olarak açıklanan yardım kampanyası da çoğu kişi tarafından tepkiyle karşılandı. Peki Avrupa ülkeleri ve Amerika, bu süreçte ekonomik olarak nasıl önlemler aldı? İşte örnekler…
Corona virüsü salgınıyla boğuşan ülkelerde sıkı tedbirler hayata geçirildi. Bu tedbirlerin başında ise karantina ve sokağa çıkma yasağı uygulamaları geliyor. Virüsün tek ilacı olarak görülen ‘sosyal izolasyon’ ise küçük ve orta ölçekli işletmelerin kapanmasına neden oluyor.
Avrupa’da İtalya başta olmak üzere birçok ülkeyi etkisi altına alan corona virüsü, ekonomileri de derinden sarstı. Devletler, vatandaşlarının virüsün yarattığı stresin yanında ekonomik sıkıntılar da yaşamaması için hareket geçti.
İşte devletlerin vatandaşlarına yaptıkları yardımlardan bazıları:
DANİMARKA
Danimarka, Covid-19 salgını karşısında Avrupa’da erken ve kapsamlı ekonomik önlem alan ülkelerin başında geliyor.
Danimarka hükümeti aldığı sıkı karantina ve sokağa çıkma yasağı önlemleri neticesinde gelir kaybı yaşayacak işletmelere, çalışanlarını işten çıkarmamaları halinde maaşların %75 ila %90’ını ödeme garantisi verdi.
Ayrıca küçük ve orta ölçekli işletmelerin kredi borçları için garanti uygulamaları ve sabit giderler için yardım sağlanması da gündemde.
NORVEÇ
Önlemler konusunda katı davranan bir diğer İskandinav ülkesi de Norveç.
Norveç’te zorunlu olarak işten çıkarılan veya çalışma süreleri azaltılan çalışanlara, işverenler tarafından tam maaş ödeme süresi 15 günden 2 güne düşürüldü. Üçüncü günden itibaren 20 günlük bir süreç boyunca da maaşların devlet tarafından ödenmesi kararı alındı.
İşsizlik maaşları da tam maaşın %80’i kadar olacak şekilde güncellendi.
Ayrıca, küçük ve orta ölçekli firmalar için kredi garantileri de yürürlükte.
İSVEÇ
Salgın karşısında diğer İskandinav ülkelerine göre daha gevşek bir politika sürdüren İsveç’te; küçük işletmelerin krediye erişimlerinin kolaylaştırılması, kültür ve spor sektörlerine ekstra 1 milyar SEK miktarında destek sağlanması, havayolu şirketleri ve ihracat şirketlerine kredi garantisi sağlanması gibi sektörel önlemler alındı.
Bunların yanı sıra; işverenlerin çalışan maliyetlerinin düşürülmesi ve bu maliyetlerin yarısından fazlasının devlet tarafından sübvanse edilmesiyle, zorunlu işten çıkarma ile işsiz kalan veya çalışma saatleri zorunlu olarak azaltılan çalışanların maaşlarının %90’ından fazlasını alabilmesi amaçlandı.
Ayrıca hastalık maaşlarının Nisan ve Mayıs aylarında devlet tarafından ödenmesi, kendi işinde çalışan kişilerin de 14 gün boyunca ödeme almaları planlandı.
Öte yandan çalışanların sosyal güvenlik ve vergi ödemeleri de işverenler tarafından ertelenebiliyor.
ALMANYA
Almanya’da ise geçtiğimiz günlerde işletmelere 500 milyar euroluk bir kredi paketi oluşturuldu. Ardından bu meblağ Alman meclisine de sunularak 756 milyar euroya çıkarıldı. Bu fonun 156 milyar euroluk kısmını sosyal yardımların oluşturacağı, geri kalan kısmının ise şirketlere kredi paketi olarak sunulacağı belirtildi.
Maliye Bakanı Olaf Scholz, “Devlet destekli kalkınma bankaları, hiçbir üst sınır olmadan kredi verecek” dedi. Vergi ödemesi ertelemeleri de ülkede gündemde.
Ayrıca; işe gidemeyen çalışanların belirli bir süre çerçevesinde maaşlarının ödenmesi, küçük işletme ve serbest çalışanlar için toplam 50 milyar euroya yakın tutarda doğrudan sübvansiyonlar, salgın sebebiyle kirasını ödeyemeyenlerin ev sahipleri tarafından evden çıkarılmalarını zorlaştıran önlemler gibi politikalar da yürürlüğe girdi.
FRANSA
Corona virüs salgını karşısında Avrupa’da en çok can kaybının yaşandığı 3 ülkeden biri olan ve insanların sokağa çıkmalarının kısıtlandığı Fransa’da devlet, işsizler ve yeni işten çıkarılanlar için 45 milyar euroluk bir fon kullanılacağını açıkladı.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, şirketler için 300 milyon euro kaynak ayırdıklarını söyledi.
Ayrıca şirketlerin elektrik, gaz ve kira ödemeleri durduruldu ve sıkıntıdaki şirketlerin ileri bir tarihte gerekirse kamulaştırılabileceğini de gündeme getirildi.
İSPANYA
İspanya’da alınan en önemli önlemlerin başında ülkede OHAL ilan edilişi geliyor. 13 Mart’tan bu yana OHAL içinde olan İspanya’da devlet, ülke GSYH’sinin %20’lik kısmına denk gelen, 200 milyar euroluk da bir destek paketi açıkladı. Başbakan Pedro Sanchez söz konusu desteğin 117 milyar euroluk (yaklaşık 829 milyar lira) kısmının kamuya, kalan kısmının özel sektöre kullandırılacağını belirtti. Bu paketin 100 milyar eurolu kısmını ise küçük ve orta ölçekli şirketlere sağlanacak likidite oluşturuyor.
Bununla birlikte ülkede işten çıkarılan ve krizden etkilenenler için kredi ödemelerinin askıya alınması gündemde.
Ayrıca turizm ve ulaştırma sektörlerinin yanında yaşlı ve hasta bakımı için de oldukça yüksek bir bütçe ayrılması gündemde bulunuyor.
İTALYA
Avrupa’da ve dünyada corona virüs salgınından en çok etkilenen ve en çok insanın hayatını kaybettiği ülke olan İtalya’da alınan ekonomik tedbirlerden en önemlisi, devlet tarafından açıklanan 25 milyar euroluk destek paketi oldu.
Bu acil destek paketinde ise 4 farklı madde yer alıyor. Ulusal sağlık sisteminin ve sivil koruma departmanlarının güçlendirilmesi için 3,2 milyar euro ayıran yönetim, istihdam düzeylerinin ve gelirlerin korumasına ise 10,3 milyar euroluk bütçe ayırdı. 5,1 milyar euroluk kısım ise 340 milyar euroluk ek bir krediyi şirketlere ve hane halklarına sunmak için tetikleyici olarak kullanılacak.
Son madde ise vergi ödemelerinin askıya alınmasıyla birlikte işletmeler ve çalışanlar için vergi teşvikleri sağlama amacıyla 1,6 milyar euroluk bir tutarın ayrılmış olması.
Bunlara ek olarak kamu idarelerine destek için ödenecek tutar da 4,5 milyar euro civarında.
İtalya Ekonomi Bakanlığı tarafından açıklanan detaylı önlemler incelendiğinde de bazı maddeler dikkat çekiyor:
*Serbest çalışan işçiler için mart ayında 600 euro ödenmesi
*Sosyal güvenlik ağlarına erişimi olmayan 5 milyon insanın erişiminin sağlanması
*Corona virüsten kaynaklı işten çıkarılan kişilerin kredi geri ödemelerinin askıya alınması
*400 bin euronun altında ciroya sahip ve çalışanı olmayan serbest meslek sahiplerinin stopaj vergilerinin mart ve nisan ayında askıya alınması
*Küçük ve orta ölçekli şirketler için sağlanacak kredi kolaylaştırmaları
*Geliri 40 bin euronun altında olup çalışmaya devam edenlere, 100 euro bonus ücret ödenmesi
*Tıbbi koruma ekipmanı satın alımlarının kolaylaştırılması
*Doktor ve hemşire gibi sağlık personeli işe alımının artışı ve hızlanması bu maddelerden sadece bazıları.
ABD
ABD Başkanı Donald Trump, corona virsünün ekonomiye etkilerini yakından takip ediyor.
Corona virüsünden dolayı yavaşlayan ekonomik aktiviteyi tekrar canlandırmak için vatandaşlara her iki haftada bir karşılıksız 1,000 dolar verilecek.
Trump ayrıca yeni imzaladığı yasa ile herkesin corona virüsü testine ücretsiz ulaşabileceğini belirtti.
