Uyanış demek, kıyam etmek, herhangi bir konuda bilgilenmek, bilgili ve bilinçli, farkındalıklı olarak davranmak, yanlışın farkına varmak, doğruya değişime uyumlanmak ve bunun için değişimde olmak, yeniden yapılanmak demektir.
Beyin’de de her ana uyanış, yeniden yapılanma ve uyum -söz konusudur ve buna Nöronal plastisite adı verilir.
Kur’an’da bilgisiz olan “ölü” kelimesi ile tanımlanır
Bakara-73….. İşte Allah, insanları bir nevi ölüler haline getiren cehalete de böyle son verir ve insanları doğruya ulaştırır /bir nevi ölüm olan cehaletten diriltir /uyandırır…..
Bu duruma göre, herhangi bir konuda bilgilenmek bir uyanıştır, dirilmek olmaktadır.
Toplumsal Yoğun Uyandırılış ve Uyanış dönemlerini 3 dönem olarak düşünebiliriz:
İLK YOĞUN UYANIŞ DÖNEMİ:
Peygamber olarak Hz. Muhammed (Aleyhisselam ve RahmetAllah-asr) ile son defa sağlanan yoğun toplumsal uyandırılış, Kur’an ile 23 yıl sürmüş ve gerçekleşmiştir.
Kur’an’ın rehberliği ile Peygamberimizin gerçekleştirmiş olduğu her uyandırılış girişimleri, birer devrimsel değişimler sağlamışlardır. Çünkü bu girişimler ile birçok geleneğe ve sosyo-kültürel uygulamalara son verilmiş ve yeniliklere geçilmiştir.
Hz. Muhammed’in gerçekleştirmiş olduğu devrimsel yenilikleri 2 grupta toplayabiliriz:
Kadın hakları ile ilgili uyanış sağlayıcı devrimler
Toplumsal genel uyanış sağlayıcı devrimler
KADIN HAKLARI İLE İLGİLİ UYANIŞ SAĞLAYICI DEVRİMLER
Erkeğe doğrudan hitap edecek bir sure olmadığı halde, kadınlara yönelik "Nisa, Mümtehine ve Mücadele sureleri" yer aldı ve kadının değeri vurgulandı.
Evlenme-boşanma-miras ve verasette, kadına erkekle eşit söz hakkı verildi
Ölen kişinin karısı, varislerine kalıyor ve varsa üvey oğlu ile evlendiriliyordu, üvey oğlu yoksa ölen erkeğin en yakın varisi ile mehirsiz evlendiriliyordu, bu geleneğe son verildi
Yetim kalan kız çocuğunun malı varsa, malı için en yakın bir akrabası ile evlendiriliyordu, bu gelenek iptal edildi
Kız çocukları okutulmaya başlandı
Mesleği olup çalışma hayatına başlayan kadın sayısı artmaya başladı
Evlilik tek eşe indirildi – Nisa-3
Boşanan kadına nafaka bağlandı
İdarecilerin seçiminde kadınlara da oy verme hakkı /el sıkışılarak biat etme hakkı verildi-Mümtehine-12
Kadının şahitliği erkek ile aynı şekilde benimsendi
Kadına yönelik suçlarda erkekler gibi kısas prensibi uygulanmaya başlandı
Kadının yakınları da erkek için akraba sayılmaya başlandı
Cariye şeklindeki kadın köleliği sonlandırıldı
Kadının ay halindeki tecrit uygulaması kaldırıldı ve ay hali bir hastalık olarak görülmeye başlandı-Bakara-222
Kadının, yetkili olan bir kişiye derdini anlatma özgürlüğü verildi-Mücadele-1
Şükretme sırasında Allah’tan sonra anne konularak, kadına verilen önem vurgulandı –Lokman-14
İlk yaratılan insanın Adem’in annesi olduğu açıklandı-Al-i İmran-59
Cennet öncesi son sınav yerinde Şeytan’a uyanın eşi değil, Adem’in olduğu vurgulandı ve kadının aleyhine olan bu yanlış durum düzeltildi -A’raf-21
Evlenirken kadına mehir konulup korunmaya başlandı
Mahşer'de ilk sorguya çekilecek olanın, kız çocuğunu canlı canlı gömen veya yaşayan ölü misali cahil bırakan, yaşam haklarını gasp eden ebeveynin olacağı açıklandı. Böylece kızların hakları korunmaya başlandı.-Tekviyr-8
Kadının da erkek gibi çalışması, kazancı olması ve mülk sahibi olması, dolayısıyla aile sorumluluğunda birlikteliği açıkça belirtildi Nisa-32
Birbirleri için birer elbise oldukları, birbirlerini temsil ettikleri belirtilerek her iki cins eşitlendi – Bakara-187
Ergenlikten önce evlenme, dolayısıyla da çocuk gelinler yasaklandı- Nisa-6
KUR’AN’A GÖRE HZ. MUHAMMED’İN TOPLUMSAL GENEL UYANIŞI SAĞLAYAN DEVRİMLERİ
İnsanın Özgür irade ve eleştirel akıl ile karar verme ve çoklu durumlarda seçim yapma özelliğinde olduğu vurgulandı.. Kehf-29.
Üst kimlik her iki cins için “insan” olarak kullanılmaya başlandı = Ya eyyuhen Nas
Dünya yaşamında sadakat gösterilecek 7 konu anlaşmasının her iki cinsteki Ruh’larla yapıldığı belirtildi – A’raf-172
‘Alak-1 ve 3. ayetlerle ilk olarak Evren Kitabının okunması, yani ilim yapılması, ikinci olarak da Kur’an’ın okunması hem kadın hem de erkekten istendi. ‘Alak-1, 2 ve ‘Alak-3, Yunus-101
Yunus-101. Ey Peygamber! İnsanları, "Ey ortak-şirk koşanlar, göklerde ve yerde neler olup bitiyor bir bakın /araştırın /ilim yapın" diye uyar. Ancak bu uyarıya rağmen akıllarını işletmeyen bir topluma deliller ve uyarılar bir fayda sağlamaz ve yine de iman etmezler.
Din demek olan muhkem /değişmez ana kuralları içeren Kur’an’ı anlamakta her iki cinsin sorumlu olduğu ve bu kitaptan sorgulanacakları vurgulandı-Zuhruf-44
Cinsiyet ayırımı olmaksızın müminler kardeş sayıldı. Hucurat-10
Allah’ın ipi olan Kur’an ve İslâm’a sarılma hakları bakımından insana hitap edildi
Al-i İmran-103. Birlik halinde Allah'ın ipine /tek ilâhlı İslâm dinine ve son ders kitabı /davet kitabı olan Kur’an’a sımsıkı sarılın ve bu konuda anlaşmazlıklara saplanıp gruplara bölünmeyin.
İbad etmek ve ibadet etmek /sadece Allah’a kulluk etmek ve salih amellerde /faydalı işlerde bulunmak, insandan istendi – Hud-26, Zumer-2
Kur'an, kadın ve erkek ifadelerini aynı ayette kullanarak kadın ve erkeği eşitledi, yani insana hitap etti. Nahl-97
Kadının erkeğin üzerinde hakları gibi, erkeğin de hakları ve birbirlerinin destekleyicileri olduğu ve bu hakların da eşit olduğu vurgulandı. Bakara-228.
Hz. Muhammed ile din adamlığı, dinî liderlik sona erdirildi ve insanın Din Kurallarını doğrudan Kur’an’dan öğrenme süreci başlatıldı. Hadid-27 ve Tövbe-34
Vasiyet etme ve miras paylaşımının uygulanması muhkem /değişmez ana kural oldu. Nasıl uygulanacağı usullerinin ise müteşabih /değişken olduğu belirtildi. Bakara-180
Sosyal etkinliklerde de cinsiyet farkı olmadan ayrı veya birlikte olmanın sakıncası olmadığına, yani haremlik ve selamlık ayırımının olmadığına değinildi. Nur-61
Birbirlerini sevenlerin evlenmeleri istendi ve kadına söz hakkı verilmemesi geleneği kaldırıldı. Ahzab-37
Namusu koruma ikazı ve sorumluluğu Nur-30. ayet ile önce erkeğe yapıldı. Nur-31. ayet ile de erkeğe yapıldı. Böylece namusun korunma sorumluğu önce erkeğe verildi.
İlahi bir yardım için yapılacak duanın, doğrudan Allah’a yapılması ve ölü veya diri Allah’tan başkasından istenmemesi vurgulandı. Fatiha-5
Allah ile insan arasında olan iman edip etmeme ve ibad etme /Allah’a kulluk edip etmeme konusuna karışılmaması ve bu hesabın sadece Allah tarafından yapılacağı vurgulandı. Böylece kadın veya erkek, hiç kimsenin başkasının iman ve dinî görüşünün sorgulanmaması ve yargılanmaması istendi. Zumer-46, Hac-67.
Kaldı ki, böylesi bir iman değerlendirme yetki ve yeteneği Hz. Muhammed’e bile verilmemiştir. Muhammed-30.
İşlenen günahların af edilmesinin /şefaat yetkisinin sadece Allah'a ait olduğu belirtildi ve kişilerin şefaatçiliği girişimine son verildi.
Evlenilecek kişilere yönelik prensipler belirlendi
Nisa-23. Ayrıca size şunlarla evlenme haram kılındı /yasaklandı: Anneleriniz, kızlarınız, kız kardeşleriniz, halalarınız, teyzeleriniz, erkek kardeşinizin kızları, kız kardeşinizin kızları, sütanneleriniz, süt kız kardeşleriniz, eşlerinizin anneleri, kendileriyle gerdeğe girdiğiniz eşlerinizden olup, evlerinizde bulunan üvey kızlarınız-eğer anneleriyle cinsel münasebette bulunmadan boşanmışsanız kızlarıyla evlenebilirsiniz-, öz oğullarınızın eşleri ve iki kız kardeşi bir arada almanız. Gelenekler nedeniyle olan böylesi evlilikleri yapmış olanlara herhangi bir günah olmayacaktır. Çünkü Allah çok bağışlayan ve sevgisi ile merhameti bol olandır.
Görevin layık ve uzman olana verilmesi ile adil davranılması farz birer kural olarak istendi
Nisa-58. Ey insanlar! Biz nasıl ki peygamberliği ehil ve yetkin durumdaki elçilerimize veriyorsak, Allah da her işi ancak uzmanına vermenizi /onlara emanet etmenizi size emretmektedir. Ve insanlara hükmeden idareci konumundaysanız, mutlaka adil davranmanızı da emreder. Allah’ın bu şekilde uyarması, sizin için ne güzel bir nimet! Şunu aklınızdan da çıkarmayın ki, Allah her şeyi işitendir /Semi' ve her şeyi en iyi görüp farkında olandır /Basir'dir.
Doğal afetlerin ve karşılaşılan bir olayın nedenini sadece Allah'ın bileceği açıklandı ve yorum yapılmasının şirk olacağı insandan istendi. Bakara-216
Din temelli farklı düşman gruplar oluşturma yasaklandı. Sad-13, En’am-159
En'am-159. Ya Muhammed! Özellikle de dinlerini parçalara, fırkalara /hiziplere /mezheplere ayıran, grup grup olanlara uyma ve onlardan uzak dur.
Bütün peygamberlerin tebliğ ettiği dinin, Allah'ın tek dini olarak İslâm olduğuna ve birleşilmesi gerektiğine değinildi. Bakara-136, Al-i İmran-19 - SALAT
Adalet ve yasalarda her iki cinse eşit davranılması ve hak yenmemesi istendi. Nisa-127
Kan davası kaldırıldı. İsra-33
Dine inanma veya inanmamanın bir şekle, hevese veya eşyaya indirgenmemesi ikazı yapıldı.
- Ya Muhammed! Hevesini /bencilce saplantılarını /bir şeyi aşırı benimseyerek kendisine vazgeçilmez kılan kibirlenmiş kimseye dikkat ettin mi? Arzusunu veya arzusu ile hevesine kapılarak ilahlaştırdığı /vazgeçilmez kıldığı /putlaştırdığı kişi veya eşya nedeniyle, Allah onu saptığında bırakmış ve böylece de işitmeyen, düşünmeyen ve görmeyen bir kişi konumunda oluşuna karışmamıştır.
Kur'an dışında din kuralı olarak muhkem /değişmez ana kural koyan başka bir kitap yasaklandı.
- Ya Muhammed! Şirk koşanlar, Kur'an'dan başka bir şey uydurup 'Allah böyle söylüyor' demen için, nerdeyse Seni vahyettiğimiz Kur'an'dan koparıp saptıracaklardı. Ve eğer istedikleri şekilde konuşup dediklerine uysaydın, Seni candan dost edinecekler ve karşı gelmekten de vazgeçeceklerdi.
Kişilerin Kadın veya erkek için Kur'an dışı din kuralı eklemelerinin zulüm olacağı belirtildi. Şura-21
Kadın ve erkeklerle ilgili Geleneklerin dinselleştirilmemesi gerektiği belirtildi. En'am-139
Dinî kural diye her ne söylenirse, mutlaka Kur'an filtresinden geçirilmesi vurgulandı.
Casiye-6-7. Ya Muhammed! İşte araştırıp bulmalarını ve anlayıp düşünüp yararlanmalarını istediğimiz bu gizli bilgiler ve Kur’an ile bildirdiğimiz gerçekler, Sana haber olarak bildirdiğimiz Allah'ın varlığının da gerçek delilleridir /ayetleridir /kanıtlarıdır. Buna rağmen insanlar halâ Allah'tan gelen sözler ve ayetlerinden sonra başka hadise /söze inanıyorlar ve güvenip değer veriyorlar. Yazık doğrusu!
Topluma fayda sağlayacak olan zekât ile, bireysel ihtiyaç giderme olan infakın uygulanması hem kadın hem de erkekten istendi. Tövbe-60
Kadın ve erkek İdarecilerin halk tarafından seçilmesi ve şura /halk meclisi /Cumhuriyet prensibi getirildi, tek kişi idaresi kaldırıldı. Kasas-88, Şura-38, Al-i İmran-159, Bakara-104
Bakara-104. Ey iman edenler! İdarecilerinize “raina /bizi koyun gib /davar gibi güt /bizi dinleme ve görüşümüze başvurmadan istediğin gibi idare et” demeyin, “unzurna /bizim görüşümüze başvur /bizi dinle ve ondan sonra karar ver" deyin. Şunu da bilin ki, bu emrimizi benimsemeyip inkâr edenlere elem verici bir azap söz konusudur.
Allah’ın dışında başkasının adı söylenerek kesilen hayvan haram kılındı
Bakara-173. Allah, size sadece leş, kan, domuz eti (veya kanlı eti) ve Kendisinden başkasının adına kesileni yasaklamış /haram kılmıştır.
Böylece hayvan kesiminde Allah dışında canlı veya cansız, bir başkasının rızası ve hedeflenmesi, şirk koşma olacağı için haram kılınmış oldu.
Konuya gelecek yazımda inşallah devam etmek üzere sağlıklar dilerim.
